شیوه‌های تدریس

نحوه تدریس در حوزه با گذشت زمان تغییر کرده است. تا نمیه دوم قرن چهاردهم هجری دانش آموز وارد مکتب خانه می شد. و پس از آشنایی با حروف به فراگرفتن قرآن کریم می پرداخت و پس از آشنایی مختصری با مقدمات صرف و نحو و غیره به حوزه داخل می گردید. ولی بعد از افتتاح مدارس جدید و انقراض مکتب خانه ها دانش آموزان پس از تکمیل دوره اول یا دوم متوسطه به حوزه ملحق می گردند.
از مراحل تحصیل در حوزه‌های علمیه می‌توان به مرحله مقدمات، مرحله سطح و مرحله خارج اشاره کرد.

معرفی مراحل تحصیل
در حوزه‌های علمیه‌ شیعه هر طلبه به طور معمول سه مرحله ی درسی را طی می‌کند:

← مرحله مقدمات

در نظام فعلی حوزه علمیه قم این مرحله شامل پایه‌های اول تا سوم است و هدف اصلی در این دوره، آموزش ادبیات عرب (صرف، نحو، معانی و بیان و غیره.) و آشنایی با دروس پایه مثل منطق و فقه است که به طور معمول از کتاب‌های جامع المقدمات، سیوطی، مغنی و تلخیص‌های آنها و المنطق یا تلخیص المنطق و غیره استفاده می‌شود. هدف‌های فرعی در این مرحله، بالا بردن اطلاعات عمومی مثل ادبیات فارسی و تثبیت عقاید و استدلالی شدن آنها در طلاب است.

← مرحله سطح

در نظام فعلی حوزه، این مرحله شامل پایه‌های چهارم تا دهم است. در این دوره اهداف زیر تعقیب می‌شود:
۱: بالا بردن قدرت فهم متون فقهی و اصولی؛
۲: آشنا شدن با روش‌های استنباط از آیات و احادیث؛
۳: خواندن دوره‌ی کامل فقه و اصول؛
۴: تبیین عقاید و گسترش اطلاعات عمومی طلاب به وسیله‌ی دروس عمومی.
در این دوره به طور معمول در علم اصول کتاب‌هایی نظیر: معالم الاصول یا اصول استنباط، الموجز، اصول الفقه مظفر، رسائل و کفایة الاصول تدریس می‌شود. در علم فقه نیز کتاب‌هایی نظیر شرح لمعه و مکاسب تدریس می‌شود.
این مرحله بین چهار تا هفت سال طول می‌کشد که زمان آن بستگی به استعداد و تلاش طلاب دارد.